Cá mập nước ngọt, hay còn gọi là cá mập cảnh, là một trong những loài cá cảnh được yêu thích tại Việt Nam. Trong bài viết này, Thực Vật AZ sẽ cung cấp thông tin chi tiết về loài cá mập cảnh nước ngọt, giúp bạn có cái nhìn rõ ràng hơn khi nuôi chúng.
Đặc điểm chung của cá mập cảnh nước ngọt
Loài cá này có chiều dài trung bình khoảng 100 cm, với thân hình thoi và dẹt ở hai bên. Lưng của cá mập nước ngọt nhô cao, đầu hình nón và mõm ngắn. Miệng rộng với răng sắc nhọn và da trơn bóng, có màu nâu, xám, đen hoặc trắng xanh, trong khi bụng có màu trắng. Đuôi dài và thường có vây tia cứng, cùng với vây lưng, vây ngực và vây hậu môn có gai nhọn.
Cá mập nước ngọt là loài ăn tạp và thích sống trong môi trường nước tĩnh. Chúng đẻ trứng và thường chọn các bụi rậm dưới nước để sinh sản.
Chế độ ăn uống của cá mập cảnh
Cá mập nước ngọt là loài ăn tạp, bao gồm cả sinh vật phù du, thực vật thủy sinh và thức ăn nhân tạo. Cá con thường ăn các sinh vật phù du và thực vật thủy sinh, trong khi cá trưởng thành thích thức ăn nhân tạo. Loài cá này ăn rất nhiều, vì vậy chúng phát triển nhanh chóng và có thể đạt kích thước lớn.
Cá mập nước ngọt cần lượng protein từ 28% đến 32% trong thức ăn. Khi cá con đạt kích thước 3 – 4 cm và nuôi trong 4 tháng, chúng có thể nặng tới 0,6 kg. Tuy nhiên, chúng phát triển tính dục muộn và có thể sinh sản khi đạt từ 3 đến 4 năm tuổi và nặng hơn 3 kg. Mùa sinh sản diễn ra từ tháng 4 đến tháng 9, với mỗi năm một lần.
Điều kiện sống của cá mập cảnh
Cá mập nước ngọt có thể tăng trưởng khoảng 1 kg trong 8 tháng. Với bản tính nhút nhát, chúng bơi rất nhanh và sẽ quẫy liên tục khi bị quấy rầy.
Cá mập nước ngọt có sức đề kháng kém với nhiệt độ thấp. Nhiệt độ lý tưởng cho chúng là từ 20 – 30°C, với nhiệt độ tối ưu là 24 – 28°C. Khi nhiệt độ giảm xuống dưới 18°C, chúng sẽ ăn ít và hoạt động giảm đáng kể. Nhiệt độ dưới 12°C có thể gây tử vong cho cá.
Độ pH phù hợp là từ 6 – 7,2, và chúng có thể sống trong môi trường thiếu oxy với khả năng thích nghi cao. Tuy nhiên, chúng không chịu được lạnh.
Cá mập nước ngọt có cấu trúc cơ thể đặc biệt với đầu phẳng hình nón, miệng ngắn, môi dưới trễ xuống và mang không nối với má. Chúng có giá trị không chỉ trong thực phẩm và làm cảnh mà còn trong dược liệu nhờ chứa thành phần Chondroitin Sulfate.
Các loại cá mập cảnh đẹp
Cá mập đen đuôi đỏ
Cá mập đen đuôi đỏ, hay còn gọi là Redtail Black Shark, có hình dáng thoi với màu đen bóng. Đuôi và vây hậu môn của cá có màu đỏ nổi bật. Trung bình dài khoảng 20 – 25 cm, với cá đực thường lớn hơn cá cái. Loài cá này có thể sống từ 5 đến 8 năm.
Chúng có tính cách khá hung dữ với các loài cá khác trong cùng bể và ưa thích sống đơn lẻ. Để tránh tình trạng cá cắn phá nhau, cần thiết lập một bể riêng với sỏi đá, gỗ và hang động.
Ngoài cá mập đen đuôi đỏ, còn có một giống cá mập đen thân trắng (Black and White Shark). Đây là giống lai giữa cá mập đen và cá hồng bạch, với thân màu đen và bụng trắng, cùng đuôi và vây đỏ tương tự như cá mập đuôi đỏ.
Cá mập cầu vòng
Cá mập cầu vồng, hay còn gọi là Redtail Black Shark, là loài cá cảnh nổi bật với thân dẹt màu xám bạc. Khi trưởng thành, chiều dài của cá từ 20 – 25 cm và tuổi thọ từ 5 đến 8 năm. Thân cá có 6 – 7 dải màu sắc sặc sỡ từ đỏ, vàng đến tím, trong khi vây lưng và vây đuôi có màu đỏ.
Chúng là loài cá hiền lành, không hung hăng, nên có thể nuôi chung với nhiều loài cá khác. Tuy nhiên, cá mập cầu vồng cần một bể rộng rãi với nhiều đá và bụi rậm để giảm stress.
Cá ngân sa (Bala Shark)
Cá hỏa tiễn, còn gọi là cá ngân sa, có nguồn gốc từ lưu vực sông Mê Kông. Thân cá có hình thoi dẹt và màu xám bạc hoặc trắng ngà. Khi trưởng thành, chiều dài của cá từ 25 – 40 cm và có thể sống đến 10 năm.
Loài cá này rất nhanh nhẹn và thích bơi thành đàn, vì vậy cần một bể lớn và thông thoáng để chúng có không gian bơi lội thoải mái.
Cá mập Roseline
Cá mập Roseline xuất xứ từ vùng Bengal của Ấn Độ, với thân màu vàng cam sáng và có 4 – 5 dải màu đen. Chiều dài của cá từ 15 – 20 cm và tuổi thọ từ 10 – 15 năm. Cá mập Roseline có tính cách hiền lành và thích sống theo nhóm, có thể nuôi chung với các loài cá khác. Chúng cần nhiệt độ nước từ 24 – 28°C và độ pH từ 6.5 – 7.5.
Cá mập Harlequin
Cá mập Harlequin là một loài cá cảnh nhỏ, trưởng thành dài khoảng 4 – 5 cm. Thân cá được điểm xuyết bằng nhiều màu sắc tươi sáng như cam, vàng, xanh, cùng với các đốm đen nổi bật trên cơ thể.
Lưu ý khi nuôi cá mập cảnh
Bác sĩ thú y khuyên không nên nuôi cá mập nước ngọt trong bể cây thủy sinh do kích thước lớn của chúng có thể gây xáo trộn và không phù hợp với việc “bắt” sinh vật trong bể. Nếu sử dụng thức ăn nhân tạo, nên cho chúng ăn giun hoặc trùng nhỏ trước. Một số điểm cần chú ý khi nuôi cá mập cảnh:
- Không sử dụng bể thủy sinh để tránh làm cá sợ hãi hoặc tháo chạy.
- Có thể sử dụng nước trung tính.
- Nên cho cá ăn giun đất hoặc giun đỏ và trang trí bể với đèn xanh, đỏ để khuyến khích ăn uống.
- Cá mập nước ngọt sẽ phát triển đến kích thước lớn, có thể dài khoảng 1 m, nhưng chúng có khả năng thích nghi với môi trường. Bể cá dài 70 cm là kích thước phù hợp nhất.
Cá mập nước ngọt có cần oxy không?
Cá mập nước ngọt thường sống ở tầng mặt nước và yêu thích không gian thông thoáng. Chúng cần một lượng oxy đủ để duy trì sự sống. Vì vậy, khi nuôi cá mập cảnh, cần đảm bảo bể có độ sâu phù hợp, trang bị máy bơm và quạt nước để cung cấp oxy đầy đủ, đồng thời thường xuyên thay nước.
Cần tránh việc nuôi quá nhiều cá trong cùng một bể. Hãy theo dõi tình trạng của cá để phát hiện sớm các dấu hiệu mệt mỏi hoặc thiếu oxy và thực hiện các biện pháp điều chỉnh kịp thời.
